Üsküdar’a Kadar Kastamonu

“Üsküdar’a Kadar Kastamonu”

Kayalık ve ormanlık bir bölgede bulunan Kastamonu Anadolu’nun eski yerleşim merkezlerindendir.
Yönetsel bir merkez olarak Kastamonu, bugünün Cumhuriyet Türkiyesi’ne kadar tarihin derinliklerinde iz bırakmış Palalar, Tumannalar, Kaşkalar, Enetler gibi halklara; Candaroğulları ve İsfendiyaroğulları gibi beyliklerle, Osmanlı’ya ev sahipliği yapmıştır.
Küçük bir kalenin eteklerinde bulunan Kastamonu, içinden geçen Karaçomak Deresi’nin iki yakasına sıralanmış özgün evleri ve konaklarıyla, kayalara oyulmuş mezarlarıyla şehre yeni gelenleri etkileyen bir görünüme sahiptir. Tarihinde hiç işgale uğramayan Kastamonu, İstiklal Savaşı’nın zor yıllarında kağnı gıcırtıları arasında yöre halkının, özellikle kadınlarının çabalarıyla Ankara’nın ve savaşın lojistik desteğini üstlenmiştir. İnebolu-Küre arasındaki hanlar İstanbul’dan kaçan, göçen aydınları konuk etmiş, ağırlamıştır.
İsfendiyar Dağları’ndaki ormanlar, bitki örtüsü açısından inanılmaz çeşitliliğe sahiptir. Yer yer gökyüzünün görülemeyeceği kadar kesif olan bu dağlar ve ormanlar çeşitli yaban hayvanlarının da yurdudur. Doğa tutkunları için Kastamonu kanyonları, mağaraları, şelaleleriyle çeşitli güzellikleri içinde barındırır.
YKY’nin şehir monografisi serisinin 16. kitabı olan “Üsküdar’a kadar” Kastamonu’yu Lütfü Seymen hazırladı, fotoğraflarını Akgün Akova çekti.

KASTAMONU SEYAHATNAMESİ

Birinci Gün

Yüzyıllar İçinde Kastamonu Ekonomisi

Ankara’dan yola çıktık. Arolat tarih okumalarına başladı. 13.-15. yüzyıllarda Candaroğulları döneminde “Kastamonu halkı oldukça müreffeh bir hayat geçirmiş”. Selçuklu altını yerine Avrupa’dan gelen florinler, Anadolu topraklarında başat çıkarken, Candaroğulları kendi adlarına gümüş ve bakır para bastıran ender Anadolu beyliğinden biri. Bu paranın Kuzey ve Batı  Anadolu’da ekonomik dengenin oluşmasında büyük işlevi var. Bu dönemde, Kastamonu  Sancağı’nda bir meslek ya da sanat adını taşıyan 20 köyün varlığı, üretim kültürünün göstergesi. 1300’lü yıllarda Kastamonu’ya inen gezgin İbn Battûta, Kastamonu için “güzel ve büyük bir şehir” tanımlaması yapıyor ve “Yaşamak için pek çok kolaylıkları olan, eşya fiyatlarının en ucuz olduğu yerler arasında bulunmaktadır. Bugüne kadar dolaştığım bunca ülkede bu şehir kadar ucuzuna rast gelmemiştim” diyor. 1903’te, Kastamonu Salnamesi kayıtlarında, ilin 43 milyon kuruş geliri, buna karşılık, 12 milyon kuruş gideri olduğunu fark eden Kastamonu Vakıflar İdaresi uzmanı Erdal Aslan “Kastamonu Vilayeti, Osmanlı bütçesine irad sağlayan, giderleri gelirlerinin çok altında kalan, devletin çalışkan ve üretken vilayetlerinden birisidir” yorumunu yapıyor.
(…)

Kenan Mortan
Prof. Dr.,  Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Öğretim Üyesi

Osman S. Arolat
Yazar