Şehirler

Salgın hastalıklar, atom bombası, meslek odalarının kuruluşu, New Mexico’nun su sorunu, Paris’in bir mühendislik harikası olan kanalizasyon sistemi ve ilk toplu konutlar… İlk toplu yerleşimlerden bu yana insanların bir arada yaşamasının yarattığı sorunlar ve bunların insan aklıyla çözümü. Aslında şehirlerin tarihi uygarlığın da tarihi olmuştur. Tarih öncesinden günümüze “İnsanlar şehirlerin temel unsurlarıdır. Sonuçta, şehirler bizsiz var olamazlardı. Asıl soruysa: Bizler şehirler olmadan var olabilir miydik?” John Reader bu kitabında uygarlık tarihini şehirler üzerinden yazıyor. Şehirler dünya çapında belli başlı örnekleri ele alarak ilk ortaya çıkışlarından günümüze dek şehirlerin hikâyesini anlatan ve onları her şeyden önce ekolojik açıdan anlamaya koyulan bir kitap.

Temelde, şehrin insanın eylem merkezi olarak ortaya çıkışı, nüfusu devamlı artmakta olan insanları, yiyecek ve barınak ihtiyaçlarını doğrudan topraktan giderme sıkıntısından kurtardı. Binlerce kuşak boyunca küçük insan topluluklarını besleme ve yönetme görevine hasredilmiş insan mahareti, sonsuz görünen potansiyelinin peşine rahatça düşebilirdi artık. Şehirler bir yandan yiyecek ve güvenlik bir yandan da seçkin bireyler için kültürel bir çevre sağladı: Mesela Michelangelo Buonarroti’nin resim ve heykel yapabileceği, Isaac Newton ve Stephen Hawking’in evrenin gizleri üzerine düşünebileceği ve Adolf Hitler’in dünyayı fethetme planları kurabileceği bir çevreydi bu.