Roland Barthes 1915-1980

“Roland Barthes 1915-1980”

Göz açıcı denemeleri, eleştirileri, incelemeleri ve dersleriyle XX. yüzyılın önde gelen yazar ve düşünürlerinden Roland Barthes’ın (1915-1980) François Mitterrand, Claude Lévi-Strauss, Philippe Sollers, Julia Kristeva, Edgar Morin, Algirdas Julien Greimas, Maurice Nadeau, Philippe Rebeyrol gibi ünlü ya da ünsüz birçok kişinin tanıklığına dayalı ilk ayrıntılı yaşamöyküsü.

“Ölümü hayal edebileceğimden çok, çok büyük bir boşluk yarattı. Özgün bir ses, benim hiç duymadığım bir şeyi getirmekte en yetenekli bir ses susmuştu ve dünya bana kesinlikle tekdüze gibi göründü. Hangi konuda ne olursa olsun artık Barthes’ın hiçbir zaman sözü olmayacaktı.” – Olivier Burgelin

“İşte bizleri sadece gürültülerle karşı karşıya bırakan da bu sessizliktir.” – Louis-Jean Calvet

ANNE TARAFI

14 Ekim 1856’da Strasbourg’da (kent o tarihlerde Fransızlarındı, 1870’ten 1918’e kadar Almanların kontrolüne geçti) doğan, 1936’da Isle-Adam’da ölen Louis Gustave Binger’nin “sömürge mesleği” olarak adlandırılan bir işi vardı, bu görevi boyunca Binger Batı Afrika coğrafyasının öğrenilmesinde azımsanamayacak bir katkı sağladı.

Gerçekten de Nijer ırmağı ile Senegal ırmağı uzun süre birbirine karıştırılmıştır, haritacılık uzmanları bunların tek ve aynı yatağa sahip olduğunu sanmışlardır. Senegal sömürgesi genel müfettişi La Courbe yapılan bir keşif sonucu burada yalnızca bir tek ırmağın söz konusu olabileceğini belirtmişti. Ancak, coğrafyacılar ikna olmamışlardı; 1707’de Guillaume Delisle’in haritalarında her iki ırmağın yatağının birbirine karıştırıldığı görüldü. Daha sonra bunlar birbirlerinden ayırt edildi ama 1795’te Mungo Park ilk keşfinin başlangıcında Nijer’in Kongo’ya kavuştuğunu düşündü. Öldüğü yıl 1805’teki ikinci keşfi sırasında Nijer esrarını korumuştu. 1817’de James Riby Nijer’in Gine körfezine döküldüğünü belirtti, bu sezgi 1830’da Richard Lander’ın yolculuğuyla doğrulandı. Ancak ırmağın hâlâ kaynağını nereden aldığı bilinmez ve bir başka akarsu olan Volta’nın yatağı konusundaki büyük esrar da aydınlanmamıştır.

Deniz piyade yüzbaşısı Binger, Faidherbe’in emir subayıydı, Senegal’de görev yapmıştı ve Afrika’yı iyi bilen biri olarak kabul edilirdi; 3 Eylül 1887’de Bamako’da Nijer’i geçti ve uzun bir keşif için tek başına yola çıktı. Faidherbe’in desteğiyle ve normal olarak bağlı olduğu Denizcilik Bakanlığı karşı çıktığı halde gerekli olanakları Dışişleri Bakanlığı’ndan elde etti. Sikasso’ya uğradı, orada Samori tarafından kabul edildi. Samori kendini dinsel başkan ilan etmiş ve kenti kuşatan Fransızlara karşı çok etkili biçimde savaşan bir önderdi. Binger’nin Afrika’da geçirdiği meslek yaşamının büyük bölümü, 1883’ten 1898’e kadar sömürge askerî birliklerine karşı savaşacak olan bu Malinke önderinin kahramanlıkları gölgesinde gerçekleşti. Genç subay bir süre onun yanında kaldı, kendisine o sıralarda Fransız Sudanı’nın valisi olan Gallieni’nin bir mektubunu verdi, daha sonra Kong’a doğru yoluna devam etti, 20 Şubat 1888’de de oraya vardı. Siyaseti bir yana bırakıp yeniden keşif çalışmalarına döndü, Kong dağlarının var olmadığını gösterdi, bu da Volta’nın yatağı konusunda aydınlanmasını sağladı. Vagadugu’ya kadar gitti, orada Mossi imparatoru (maro naba) Sanom tarafından karşılandı, ardından güneye doğru ilerledi, tükenmiş bir halde 5 Ocak 1889’da Kong’a ulaştı, orada bu uzun ve güçlüklerle dolu yolculuğun ardından gözleri yaşlı bir halde Marcel Treich-Laplène’e sığındı. Marcel, La Rochelle’deki Verdier firmasının Grand-Bassam’da kalan genç bir Fransız ticaret görevlisiydi. İki adam birlikte Fildişi Kıyısı’na gittiler, 20 Mart 1889’da Grand-Bassam’a ulaştılar. Binger o tarihte otuz üç yaşındaydı ve kırk yedi yıl daha yaşayacaktı, Treich-Laplène ise yirmi dokuz yaşındaydı, bir yıl sonraysa hayatını kaybedecekti. Her ikisinin adları da Fildişi Kıyısı’ndaki bir yere, sırasıyla Treichville ve Bingerville olarak verilecekti.