Ötekilere Yazmak – Sevim Burak Üzerine Yazılar

“Ötekilere Yazmak – Sevim Burak Üzerine Yazılar”

Sevim Burak’ın “okuru olmak”tan onun “politik bir yazar” oluşuna, onda çınlayan “anne sesleri”ne, “nesne ve benlik yitimi”nden “dil ve içerik” konusuna, “özne ve öteki” sorununa, çengelliiğnelerine varıncaya kadar yazarın edebiyatını inceden inceye ele alıyor “Ötekilere Yazmak”.

“Sevim Burak’ı Sevim Burak yapan şey hiç şüphesiz onun ele gelmez tarafıdır. Onun ele gelmezliği bireyin sorunlarını anlatırken içeriğe sıkışıp kalmaması, dilin kendisini de sorunsallaştırmasıdır. Sevim Burak bu yeniliği, sözcükleri işarete dönüştürüp parçalı bir anlatımla bütünü yok ederek yapar. Sevim Burak’ın Türk edebiyatında adeta devrim niteliğinde attığı bu adımlar, uzun yıllar toplumcu reflekslerle edebiyat değerlendirmesi yapanlar tarafından maalesef anlaşılamamıştır” diyen Özge Şahin’in hazırladığı “Ötekilere Yazmak”, Sevim Burak için ilk başvuru kitabı olma özelliğini taşıyor. Akademisyenlerin, yazarların, araştırmacıların, yazarın çocuklarının da yazılarıyla katıldığı hacimli ve önemli bir çalışma…

Politik Bir Yazar Olarak Sevim Burak ve Ford Mach I

Nihal G. Koldaş

Sevim Burak ile bir yazar olarak karşılaşmam Adam Yayınları’ndan çıkan “İşte Baş İşte Gövde İşte İşte Kanatlar” ve “Everest My Lord” metinlerini içeren kitap sayesinde oldu. Bu iki metni okuduktan sonra, birkaç yıl önce Sevim Burak’ı yitirdiğimizde Milliyet Sanat dergisinde yayımlanan bir yazıda onun bir başka metniyle de karşılaştığımı anımsadım: ‘İki Yabanji’. Bu metnin belleğimde kalmasının nedeni, ilkgençlik yıllarımda ağzıma dolanan bu ‘aranjman’ şarkının sözlerinin Ajda Pekkan telaffuzuyla yeniden yazımı idi. Bir yazar neden bildiğimiz bir şarkının sözlerini yazılışını biraz değiştirerek yeniden yazıp buna da öykü diyor? “İki yabanji, eller birleşmij, İki yabanji, gözler birlejmij ..” diye gider metin. Sevim Burak bende nedenini ilk bakışta anlamadığım bir biçimde kelimeler ve onların sesleriyle oynayan bir yazar olarak kaldı. Yıllar sonra Beckett’i anlamaya çalışırken olduğu gibi. “Everest My Lord”, yazarın bile oyun mu roman mı olduğuna karar veremediği, kelimeler ve onların okunuşuyla en çok oynadığı metindir. Naz Erayda, Bülent Erkmen 90’lı yıllarda onu bir performansa dönüştürdüler. Sevim Burak’ın yazar olarak sesi, duyulması gereken bir ritme, müzikaliteye sahiptir.

Ama Sevim Burak’ın metinlerinin benim için ilk bakışta ilgi çekici yanı, bu biçimsel görünen özellikleri olmadı. Onun hayatın anlamını (gerçeği) aramak, hayatın onda yarattığı etkileri ve içini dökmek için sahici bir uğraş veren ruhu, bunu yaparken, olağanüstü renkli bir imgelem dünyası kurması, anlatım dilinin sürekli kurulup bozulması (o sahici uğraşın, mücadelenin bir gereği olarak) ve anlatımının kalkınma ve odak noktasının çok içerilerden bir yerlerden gelerek, sezgisel görünümlü ve bir hayli ileri görüşlü bir politik tavır da içermesidir.

Sevim Burak’la ilk yoğun mesaimizi Bilsak Tiyatro Atölyesi olarak İşte Baş İşte Gövde İşte Kanatlar ile verdik. Bu karşılaşma yedi aylık bir çalışma sürecini içerdi. Zor, bunaltıcı, bıktırıcı ve yavaştı. Ve iyi ki de öyleydi. Hayatta bazı yerlerden yalnızca bir kez geçilir. Ve size bütün hayatınızda kullanabileceğiniz dersleri kazandırır.

Biz o süreçte ne kazandık? Öncelikle o güne kadar yayımlanmış bütün yapıtlarını okuma fırsatını. Bunların çoğunun birbirinin içinden doğduğunu, yazarın yaşamı ile yazdıkları arasında neredeyse hayati kan damarları bulunduğunu. Öyle ki, onun yazma süreciyle ilgili söylediklerini, biz oyunu çalışma sürecimizde yaşar hale gelmiştik. Günlerce loş bir odada iki sandalye üzerinde oturarak sessizce kelimelerin gerçekten ağzımıza gelmesini bekledik.