Musil – Nitelikli Bir Adam

“Musil – Nitelikli Bir Adam”

Robert Musil’in yaşamı bayram günlerinden değil sıradan günlerden oluşur. Henüz hava aydınlıkken yazabildiği, yazarken sigara içebildiği […] her gün mutlu bir gündü. Tekrarlardan, düzenlilikten ve alışkanlıktan oluşan bir yaşam.
Herbert Kraft Musil’in hayat akışı içine yerleştir-diği alıntılarla yazarın bu tekdüze yaşamını irdelemeye koyuluyor. Geniş bir tarihsel ve sosyoekonomik bağlamda yalnızca Musil adının özdeşleştiği Niteliksiz Adam romanını değil; yazarın mektuplarını, günlük kayıtlarını, tiyatro oyunlarını da mercek altına alıyor; yer yer yapıtları Musil’in iç dünyasına ve yaşamına kılavuzluk ediyor, yer yer de yaşamı yapıtlarına.

Robert Musil’in başlıca niteliği, iradesiydi, farklı olma, bir birey, bir özne olma iradesi. Üstün yetenekleri olmayan, ortalama okul­lara gönderilen Musil, eğer bu güçlü, katı iradeye, henüz olmadı­ğı, ama zihninde bir imgesini yarattığı kişi olma iradesine sahip olmasaydı, ne başarabilirdi ki. Keyfi bozuk olduğunda, “Politisc­hes Bekenntnis eines jungen Mannes” (Genç Bir Adamın Poli­tik İtirafları) adlı 1913 tarihli denemesinin en sonundaki cümle­ye, şu şiara sarılırdı: Fakat iradem var! Onu hiçbir şey alıkoyamaz­dı. Kitaplarını okuyan, Musil’in yaşamını tanır, edebiyata geçme­miş olan veya çeviri sırasında kaybolan artıklar hariç. Niteliksiz Adam romanında, kesinlik ütopyasını yaşayan insanın günlerini na­sıl geçirmesi gerektiği bilinemeyecektir, çünkü bu insan sürekli yaratma edimi içinde yüzemez, denir.

Robert Musil’in yaşamı, bayram günlerinden değil, sıradan günlerden oluşur. Henüz hava aydınlıkken yazabildiği, yazıp si­gara içebildiği ve nihayet karısı olan o kadınla yatabildiği her gün, mutlu bir gündü. Tekrarlardan, düzenlilikten ve alışkanlık­tan oluşan bir yaşam. Niteliksiz Adam Ulrich’in istediği gibi, tatil­siz duygular. Ve tatilsiz düşünmek. İnsanın arzulayacağı bir ya­şam, başka bir şey değil. Dokuzdan yarıma kadar ve dörtten ye­diye kadar, bir de denk gelirse akşamları çalışma.