Epistemik Mantık Üzerine Bir Araştırma

Teo Grünberg, Epistemik Mantık Üzerine Bir Araştırma’da doktora tezi Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme’de ortaya koymuş olduğu genel yöntemi “Bilgi” kavramına uyarlamaktadır. Bir yandan sembolik, bir yandan indüktif mantığa ve probabilite kuramına dayanan “epistemik mantık”, klasik bilgi-kuramı problemlerinin temelindeki “bilgi”, doğruluk”, “inanma” ve “belgeleme” terimlerini aydınlatarak hem bilgi teorisi hem de metodoloji ve bilim felsefesi alanlarında önemli gelişmelere yol açmıştır. İlk kez 1971’de yayımlanan bu önemli çalışmanın gözden geçirilmiş yeni basımını sunuyoruz.

Bu çalışmanın amacı “Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme” adlı doktora tezimizde ortaya koymuş olduğumuz genel metodu “Bilgi” kavramına uygulamaktır. Böylece ‘bilgi’ (episteme) teriminin ve onunla yakından ilgili olan ‘doğruluk’, ‘inanma’, ‘belgeleme’ gibi terimlerin mantığı olan “Epistemik Mantık”ın kurulmasına bir katkıda bulunduğumuza inanıyoruz. Epistemik Mantık, bir yandan sembolik (dedüktif) mantığa, öbür yandan ise indüktif mantık ve probabilite teorisine dayanır. Henüz kuruluş safhasında olan bu disiplinin, yakın gelecekte gerek genel bilgi teorisi, gerekse metodoloji ve bilim felsefesi için son derece faydalı olacağı kanısındayız. Klasik bilgi-teorisi problemlerinin bitmek tükenmek bilmiyen tartışmalara yol açtığı herkesçe bilinen bir gerçektir. Bu üzücü durumu, sözü geçen problemlerin ‘bilgi’, ‘doğruluk’, ‘inanma’ ve ‘belgeleme’ terimlerinin yeteri kadar aydınlatılmadan ele alınmalarına bağlıyabiliriz. Buna göre, başlıca amacı bu gibi terimlerin anlamını aydınlatmak olan epistemik mantığın bilgi teorisi alanında karşılaşılan güçlükleri geniş ölçüde yeneceği umulabilir. Öte yandan, epistemik mantığın metodoloji ve bilim felsefesi alanında da önemli gelişmelere yol açması, özellikle bilgi teorisi ile bilimler arasında çok daha sıkı bir ilişki kurarak felsefeye daha “bilimsel”, bilime de daha “felsefi” bir nitelik kazandırması beklenebilir.